Wiele osób przed wizytą w kancelarii notarialnej próbuje znaleźć w internecie konkretne informacje dotyczące kosztów sporządzenia aktu notarialnego. Często spotykają się jednak z brakiem jednoznacznych stawek i brakiem oficjalnych cenników na stronach notariuszy. Może to budzić zdziwienie, zwłaszcza w porównaniu z innymi usługami prawnymi czy doradczymi. Tymczasem brak publicznych cenników nie jest przypadkiem, lecz wynika wprost z obowiązujących przepisów prawa, które szczegółowo regulują zasady wynagradzania notariuszy.
Z czego wynika brak sztywnych cenników w kancelariach notarialnych?
Notariusze w Polsce działają na podstawie ustawy Prawo o notariacie, a wysokość ich wynagrodzenia, tzw. taksy notarialnej, jest określona w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości. Dokument ten zawiera maksymalne stawki za określone czynności, ale jednocześnie umożliwia notariuszowi ich obniżenie w konkretnych przypadkach. Co istotne, wysokość taksy zależy nie tylko od rodzaju czynności, ale też od wartości przedmiotu sprawy oraz liczby osób biorących udział w akcie. To właśnie ta zmienność parametrów sprawia, że nie sposób stworzyć jednego, uniwersalnego cennika. Każda sprawa wymaga indywidualnej kalkulacji, dlatego notariusze podają kwoty dopiero po zapoznaniu się z dokumentami i stanem faktycznym.
Dlaczego notariusz nie może dowolnie ustalać opłat?
Choć notariusz ma pewną swobodę w zakresie ustalania wysokości opłat, to nie oznacza to pełnej dowolności. Granicę stanowią wspomniane maksymalne stawki wynikające z rozporządzenia. Dodatkowo w skład końcowej opłaty wchodzą również inne należności, takie jak podatki (np. PCC, podatek od spadków i darowizn), opłaty sądowe oraz opłaty za wpisy do rejestrów. Notariusz jest bowiem nie tylko urzędnikiem publicznym, ale też płatnikiem określonych danin publicznych. W związku z tym nie zawsze możliwe jest dokładne oszacowanie wszystkich kosztów przed analizą całej dokumentacji, a w tym sporządzenia uniwersalnego cennika notariusza. Dla klienta oznacza to konieczność indywidualnego kontaktu z kancelarią i przedstawienia szczegółów sprawy w celu otrzymania wiążącej informacji o kosztach.
Czy możliwe jest porównanie ofert różnych kancelarii?
Tak, choć notariusze nie publikują sztywnych cenników, mają prawo stosować konkurencyjne stawki w ramach obowiązujących przepisów. Oznacza to, że klient może zasięgnąć informacji w kilku kancelariach i wybrać tę, która zaproponuje najkorzystniejsze warunki. Warto jednak pamiętać, że cena nie powinna być jedynym kryterium wyboru. Równie istotne są doświadczenie notariusza, jego dostępność oraz sprawność organizacyjna kancelarii. W praktyce wiele osób decyduje się na współpracę z notariuszem rekomendowanym przez prawnika, pośrednika lub inną osobę zaufaną. Ostateczna wysokość opłat jest każdorazowo przedstawiana klientowi przed dokonaniem czynności i musi być zaakceptowana przez obie strony.
